Praca w Polsce. Jakie są typy umów?

Umowa o pracę zobowiązuje obie strony, pracownika i pracodawcę, do wykonywania określonych obowiązków względem siebie. Każdy z nich uzyskuje również pewne przywileje. Sama umowa może obowiązywać terminowo lub bezterminowo.

Przed nawiązaniem współpracy z daną firmą pamiętaj, że nie każda umowa ma taki sam zakres. W ten sposób unikniesz błędów i nieporozumień. Jakie są rodzaje umów o pracę w naszym kraju? I jakie ma to znaczenie dla pracownika? Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w tym poradniku. 

Jakie są rodzaje umów o pracę w Polsce?

Umowa o pracę oznacza nawiązanie stosunku pracy, który jest rodzajem specyficznej więzi. W dokumencie tym reguluje się wszelkie prawa i obowiązki obu stron. Zawiera więc informacje o rodzaju pracy, miejscu i czasie jej wykonywania, a także wysokości wynagrodzenia wraz ze wskazaniem jego konkretnych składników. Poza tym w takiej umowie musi znaleźć się wymiar czasu pracy i termin jej obowiązywania. 

Podpisując umowę o pracę, zobowiązujesz się do wykonywania konkretnych zadań na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Z kolei druga strona umowy (pracodawca) jest zobligowany zapewnić Ci wynagrodzenie za wykonaną pracę.

Warto pamiętać, że nie każda umowa ma taki sam zakres. Główne różnice między nimi dotyczą terminowości zatrudnienia. Będzie to szczególnie ważne dla osób, które są na początku swojej kariery, a pracodawca oferuje im umowę o pracę na okres próbny. 

Główne rodzaje umów o pracę

Wyjaśniając, jakie są rodzaje umów o pracę w Polsce, trzeba wspomnieć o trzech podstawowych typach umów zawartych w art. 25 Kodeksu pracy. Są to:

• umowa o pracę na okres próbny
• umowa o pracę na czas określony
• umowa o pracę na czas nieokreślony

Dzielą się one na terminowe (umowa na okres próbny, określony i na zastępstwo) oraz bezterminowe (umowa na czas nieokreślony). Podpisując takie zobowiązanie, strony muszą wskazać konkretny rodzaj umowy. Jeśli do tego nie dojdzie przyjmuje się, że umowa została zawarta na czas nieokreślony. 

Umowa o pracę na okres próbny dla nowych osób

Na początku kariery w danej firmie często podpisywanym dokumentem jest umowa na okres próbny:

• Okres trwania tego rodzaju umowy nie może przekraczać trzech miesięcy. 
• Może zostać zawarta tylko jeden raz pomiędzy tym samym pracodawcą i pracownikiem.
• Uwzględniono pewne wyjątki w tym zakresie: można podpisać kolejną umowę na okres próbny wtedy, gdy dotyczy ona innego stanowiska lub wystąpiła co najmniej trzyletnia przerwa w zatrudnieniu.

Po zakończeniu czasu trwania umowy na okres próbny, strony mogą podpisać kolejny dokument – tym razem obowiązujący terminowo lub bezterminowo, bądź zakończyć współpracę. 

W przypadku tego rodzaju umowy pracownik ma zapewnione prawo do: wynagrodzenia, urlopu wypoczynkowego, zwolnienia chorobowego, bezpłatnej opieki zdrowotnej i 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.

Umowa pracę na czas określony

Jest to rodzaj umowy terminowej, w której treści wskazuje się jednoznaczny termin jej rozwiązania. Zapewnia ona pracownikowi prawo do wynagrodzenia, zwolnienia chorobowego L4, urlopu wypoczynkowego i dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej. Oprócz tego obowiązuje okres wypowiedzenia: 2-tygodniowy przy zatrudnieniu poniżej 6 miesięcy, miesięczny przy zatrudnieniu przez minimum 6 miesięcy, oraz trzymiesięczny dla zatrudnionych dłużej niż przez 3 lata.

Umowa na czas określony może zostać zawarta tylko trzy razy pomiędzy jednym pracodawcą a pracownikiem. Cały okres zatrudnienia w tej formie nie może być więc dłuższy niż 33 miesiące. Kolejną umową po upływie tego czasu powinna być umowa na czas nieokreślony. 

Umowa o pracę na czas nieokreślony 

Upragniona przez wielu umowa bezterminowa, czyli umowa o pracę na czas nieokreślony, nie zawiera oznaczenia wskazującego ostateczny termin jej trwania. Ten rodzaj umowy daje pracownikowi poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Umowa na czas nieokreślony gwarantuje ochronę wynagrodzenia i czasu pracy, ubezpieczenie zdrowotne, chorobowe, emerytalne i rentowe, a także uprawnienia urlopowe. 

Jakie są umowy dla pracowników tymczasowych? 

Skoro już wiesz, jakie są główne rodzaje umów o pracę w Polsce, powinieneś poznać kolejny specyficzny typ zatrudnienia: umowę o pracę tymczasową. 

Praca tymczasowa ma charakter sezonowy, okresowy lub doraźny i została uregulowana w Ustawie o zatrudnianiu pracowników tymczasowych z 9 lipca 2003 roku. Uczestniczą w niej aż trzy strony:

• pracodawca – agencja pracy tymczasowej zatrudniająca pracownika,
• pracodawca użytkownik – firma, do której agencja kieruje pracownika,
• pracownik.

Zgodnie z prawem, osoba wykonująca obowiązki zawodowe na określonym stanowisku w ramach pracy tymczasowej może świadczyć swoje usługi maksymalnie do 18 miesięcy, jeśli następują one w kolejnych 36 miesiącach. Przepis ten ma na celu zapobiegać nadużyciom ze strony pracodawców. 

Na czym dokładnie polega ten typ umowy? Agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracownika tymczasowego w celu wykonania określonej pracy na rzecz “pracodawcy użytkownika”. Jednocześnie, to agencja odpowiada za wypłatę wynagrodzenia. Pracownik ma opłacane wszystkie składki emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne, a także ma prawo do równego traktowania, uzyskania odszkodowania w razie naruszeń, oraz do wypoczynku (2 dni urlopu za każde 30 dni zatrudnienia). Jak więc widać, pracownik tymczasowy ma takie same prawa w zakresie ubezpieczenia, jak osoby zatrudnione na stałe. 

Uwzględniając to, jakie są umowy o pracę w Polsce, można zauważyć, że praca tymczasowa pozwala na wyjątkowo dużą elastyczność. Do tego została stworzona w taki sposób, aby maksymalnie chronić prawa pracownika. W tym układzie to agencja odpowiada za wypłatę wynagrodzenia, opłacanie składek ZUS, oraz zapewnia całą dokumentację związaną z zatrudnieniem. 

Jakie umowy o pracę są opłacalne dla pracownika?

Kolejną ważną kwestią jest to, jakie umowy o pracę są opłacalne dla pracowników. Tak naprawdę wiele zależy od oczekiwań i aktualnych potrzeb konkretnej osoby. Niektórzy decydują się na pracę tymczasową, która daje im większą elastyczność. Czasem stanowi też pierwszy krok w kierunku długoterminowej kariery zawodowej. Ponadto praca tymczasowa wiąże się z krótszym procesem rekrutacyjnym i pozwala zdobyć doświadczenie. Natomiast inni od początku dążą do uzyskania umowy na okres próbny, czas określony lub nieokreślony – po to, aby jak najszybciej osiągnąć stabilizację zatrudnienia.

Co powinna zawierać dobra umowa o pracę? Jej najważniejsze elementy to:

• Strony umowy – pracodawca, pracownik, a w przypadku pracy tymczasowej również agencja zatrudnienia;
• Rodzaj pracy – stanowisko, zawód lub zakres czynności, jakie będziesz świadczyć;
• Rodzaj umowy o pracę – na czas nieokreślony, określony, wykonywania określonej pracy, na zastępstwo, na okres próbny, o pracę tymczasową;
• Miejsce wykonywania pracy – jeśli nie widnieje w umowie, punktem odniesienia jest miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy;
• Termin rozpoczęcia pracy – jeśli nie widnieje w umowie, będzie nim dzień zawarcia umowy;
• Wynagrodzenie za pracę;
• Wymiar czasu pracy – np. pełny etat, niepełny wymiar godzin.

Korzystna umowa o pracę z pomocą Contrain

Wiedząc, jakie są rodzaje umów o pracę, lepiej ocenisz, który układ będzie dla Ciebie korzystny. Jesteś zainteresowany/a pracą tymczasową? Zapraszamy do skorzystania z usług agencji Contrain. Oferujemy legalną pracę na atrakcyjnych warunkach, która wlicza się do emerytury i zapewnia Ci pełnię praw pracowniczych. Nasi konsultanci pomogą w znalezieniu odpowiedniej oferty i podpisaniu korzystnej umowy.